مقصود از بارداری یا حاملگی ، وضعیتی است که زن در رحم خود ، جنین یا اصطلاحا رویان ، حمل می کند. در واقع حاملگی ، برهه ای از زندگی خانم ها محسوب می شود که بسیاری از بانوان آن را تجربه می کنند. به طور کلی این دوران 9 ماه ( 37 تا 42 هفته ) به طول می انجامد و با زایمان ( متولد شدن نوزاد ) خاتمه می یابد. لازم به ذکر است که حامله شدن می تواند به دو شکل ایمن یا بی خطر و  پرخطر باشد. منظور از حاملگی پرخطر این است که مادر حامله مستلزم مراقبت های بیشتر می باشد ؛ نظیر باردار بودن دو قلو یا چند قلو ، دیابت و فشار خون حاملگی و مواردی از این قبیل. لازم به ذکر است که بارداری همیشه منتج به زایمان و تولد نوزاد نشده و در برخی موارد به دلیل وجود پاره ای اختلالات ژنتیکی و کروموزومی و به دستور بهترین متخصص زنان و زایمان در تهران همچون دکتر افسانه شه بخش ، قبل از رسیدن موعد زایمان ، دستور ختم این دوره داده می شود.

 

بارداری - دکتر شه بخش

چگونگی باردار شدن

زمانی که بین زوجین ، مقاربت جنسی با هدف باردار شدن صورت می گیرد ، اسپرم مرد پس از عبور از دهانه رحم زن به داخل رحم راه یافته و در جهت لوله های رحمی ( لوله های فالوپ ) حرکت می کند. چنانچه اسپرم با موفقیت به لوله رحمی رسیده و به تخمک راه یابد ، منجر به باروری تخمک شده و در نتیجه به حامله شدن زنان می انجامد. لازم به ذکر است با بارور شدن تخمک ، جداره تخمک تغییر حالت داده و مانع ورود اسپرم های دیگر می شود. توجه داشته باشید جنسیت و ژن های جنین در زمان لقاح ، معین می گردد ؛ به طوری که چنانچه اسپرم حاوی کروموزوم X باشد ، جنسیت جنین دختر و در صورتی که اسپرم دارای کروموزم Y باشد ، جنسیت جنین پسر خواهد بود.

سن مناسب برای بارداری چه سنی است ؟

باروری در آقایان ، محدودیت سنی کمتری دارد ؛ اما افزایش سن در خانم ها می تواند سبب کاهش کیفیت تخمک ها شده و بدین ترتیب منجر به بروز اختلال در تخمک گذاری و باروری گردد. از این رو با توجه به این مسئله که در خانم ها افزایش سن ، تاثیر مستقیم بر کیفیت تخمک ها داشته و می تواند مانعی برای باروری محسوب گردد ؛ توصیه می شود خانم ها در صورت تمایل به باردار شدن ، قبل از 35 سالگی اقدام به حاملگی و فرزند آوری نمایند. ناگفته نماند که در صورت حاملگی بعد از 35 سالگی ، خطراتی جدی سلامت جنین را تهدید خواهد کرد.

تشخیص حاملگی

این مسئله ، غالبا اولین بار با تست خانگی بارداری تشخیص داده می شود که در آن ادرار برای شناسایی وجود یا عدم وجود هورمون حاملگی مورد استفاده قرار می گیرد. شما می توانید یک تست خانگی را تقریبا از زمان انتظار برای قائدگی آغاز کنید. وقتی تست باردار بودن تان مثبت نشان داده شد ، شما قرار ملاقاتی را با بهترین دکتر زنان تهران خود برای تائید این مسئله و دریافت مراقبت های قبل از زایمان تنظیم می کنید. بهترین متخصص زنان و زایمان تهران گاهی از شما می خواهد تا تست را تکرار کرده یا از علائم فیزیکی برای تشخیص حاملگی جهت ثبت رکورد پزشکی استفاده کنید.

مراقبت های قبل از باردار شدن

مراقبت های قبل از زایمان ، شامل 9 ماه مراقبت می باشد که شما در این دوره از سوی پزشک تان دریافت می کنید. در این دوره ، اغلب در دو دوره سه ماهه اول بارداری ، هر ماه توسط پزشک چکاپ می شوید و در طول هفته های 28 تا 36 ، هر دو هفته یکبار این چکاپ انجام خواهد شد. از این زمان به بعد ، یعنی تا زمان تولد نوزاد ، برنامه چکاپ به صورت هفتگی خواهد بود. هدف از مراقبت های قبل از زایمان ، سالم نگه داشتن نوزاد از طریق غربالگری و مراقبت های پیشگیرانه می باشد. ویزیت ها شامل کنترل وزن ، گوش کردن به ضربان قلب نوزاد ، آزمایش خون و غیره می باشد. برخی تست های دیگر قابل اجرا در طول حاملگی شامل تست خون ، تست ژنتیک ، تست NST و آزمایشات سونوگرفی می باشند. از آن جایی که توصیه ها بر اساس فاکتورهای متعددی متغیر می باشند ، پزشک در تعیین تست های مورد نیاز برای شما و نوزادتان در طول این دوره کمک خواهد کرد.

  • سه ماهه اول ( هفته اول تا سیزدهم )

یکی از عواملی که باعث منحصر به فرد شدن سه ماهه اول می شود ، این است که پزشک چگونه سن نوزاد شما را تعیین می کند. این موضوع ، بر اساس آغاز اولین روز چرخه قائدگی شما مشخص می شود. شاید شما حتی تا هفته چهارم ، از باردار بودن خود بی اطلاع بوده اید. بنابراین در تقریبا یک سوم سه ماهه اول ؛ عطف به ما سبق ، بارداری شما تشخیص داده خواهد شد. با مشاهده نتیجه مثبت ، بدون وجود هیچ نشانه یا علامت خارجی شما از باردار بودن خود آگاه می شوید. هرچند متوجه نشده اید ولی در این مدت تغییرات بسیاری در بدن شما اتفاق افتاده است.

از هفته ششم ، تاثیرات حامله شدن از قبیل حالت تهوع در صبح ، حساس شدن سینه ها ، خستگی ، تپش قلب و بی خوابی را تجربه می کنید. همچنین شما درگیر دغدغه هایی از قبیل بارداری و زیست پذیری آن می شوید که البته این نگرانی چندان هم بی دلیل نیست. سقط جنین در سه ماهه اول ، بیشترین رواج را داشته و حدود 10 درصد از حاملگی ها قبل از رسیدن به سه ماهه دوم ، خاتمه می یابند. بهترین دکتر زنان در تهران در تعیین وجود یا عدم وجود تهدید برای حاملگی تان شما ، کمک های لازم را ارائه خواهد داد. همچنین ایشان شما را در داشتن سالم ترین دوره حامله بودن ممکن ، یاری خواهند کرد.

  • سه ماهه دوم ( هفته های 14 تا 27 )

در سه ماهه دوم ، معمولا از نظر فیزیکی احساس بهتری خواهید داشت. بخش عمده ای از حس حالت تهوع در این دوران از بین می رود ، همچنین در مقایسه با سه ماهه اول ، اکنون انرژی بیشتری دارید. در این دوران ؛ شکم شما اندکی برجسته می شود و شما با حس کردن نوزاد خود ، احساس بهتری خواهید داشت. همچنین اولین تقلاهای نوزاد خود را در اواخر این دوره سه ماهه تجربه خواهید کرد. اتفاقاتی از قبیل شکل گیری اثر انگشت و دندان های دائمی در پس دندان های کودکی ، در این دوران انجام می پذیرد.

  • سه ماهه سوم بارداری ( هفته بیست و هشتم به بعد )

نوزاد شما بزرگتر و قوی تر شده است. ریه ها به بلوغ رسیده اند و مغز نیز درحال رشد و بالغ شدن می باشد. همه این ها تا زمان وضع حمل ادامه خواهد داشت. در طول این دوره ، بیشتر زنان باردار دوباره خستگی و حالت تجربه شدن در طول سه ماهه اول را تجربه می کنند. گاهی اوقات علائمی ؛ از قبیل گرفتگی عضلات ساق پا و انقباض رحم برای برخی زنان باردار اتفاق می افتد.

بارداری - دکتر شه بخش

آیا باید نگران بارداری پرخطر باشم ؟

حاملگی های پرخطر موارد نادری محسوب نمی شوند. چیزهای زیادی وجود دارد که در طول این دوره رخ داده و گاهی قابل کنترل نمی باشند و گاهی اوقات همه چیز بنا به دلایل نامعلوم خوب پیش نمی رود. با این وجود اقداماتی وجود دارد که می توانید برای کمک به پیشگیری از بروز مشکلات و سالم نگه داشتن جنین انجام دهید. موقعیت های خاصی باعث دشوار شدن این دوره می شوند. در صورت داشتن موارد زیر ، مراقبت های قبل از باردار شدن اهمیت بیشتری پیدا می کنند :

  • چاقی یا لاغری مفرط
  • سن بیش از 35 سال
  • داشتن فشارخون بالا، یا بیماری قلب یا کلیه
  • داشتن سابقه سقط جنین، مرده زایی، یا تولد زودرس
  • داشتن مشکلات مزکن از قبیل دیابت، لوپوس یا HIV/AIDS
  • ابتلا به عفونت انتقال یافته از طریق رابطه جنسی
  • اطلاع از قرار داشتن در معرض خطر تولد فرزندی با نواقص مادرزادی یا ناهنجاری ژنتیک

تست بارداری چگونه عمل می کند ؟

این تست ها یک روش آسان و دقیق برای آگاهی از باردار بودن ، تنها از طریق ادرار کردن بر روی یک نوار مخصوص می باشد. این روش آسان و در دسترس بوده و از داروخانه ها قابل تهیه می باشد.

این تست چه زمان باید انجام شود ؟

شما می توانید تست حامله بودن یا نبودن را در هر زمان بعد از قاعدگی به تعویق افتاده ، انجام دهید. به محض این که متوجه شدید قاعدگی تان به تاخیر افتاده تست را انجام دهید. هر قدر زودتر از بارداری خود آگاه شوید ، زودتر می توانید مراقبت های مورد نیاز برای یک دوره سالم  حاملگی را آغاز کنید. اگر قاعدگی شما بسیار نامنظم است یا بنا به هر دلیل دیگری پریود نمی شوید ؛ دقیق ترین زمان برای انجام تست ، 3 هفته بعد از رابطه جنسی می باشد.

ویزیت های مراقبت قبل از زایمان هر چند وقت یکبار باید انجام شود ؟

تعداد دفعات مراجعه برای دریافت مراقبت های پیش از زایمان ، به مدت شروع بارداری و شدت در معرض خطر قرار داشتن وابسته است. یک برنامه زمانبندی معمول برای زنان سالم ، بین 18 تا 35 سال به شرح زیر می باشد :

  • هر 4 تا 6 هفته در طول 32 هفته اول
  • هر 2 تا 3 هفته در طول هفته های 32 تا 37
  • هر هفته از هفته سی و هفتم تا وضع حمل

در صورت پرخطر بودن این دوره ، دکتر زنان از شما می خواهد تا جهت چکاپ به دفعات بیشتری مراجعه کنید.

صحبت های دکتر شه بخش ، بهترین متخصص زنان و زایمان تهران درباره بارداری در صورت وجود تخمدان پلی کیستیک

علائم

علائم بارداری در هر خانمی ممکن است متفاوت باشد. در این بخش از مقاله ، به برخی از شایع ترین علائم این دوره اشاره داشته ایم. البته لازم به ذکر است که مواجهه با این علائم ، همیشه دالّ بر باردار بودن فرد نبوده و به منظور اطمینان از آن باید تست مربوطه انجام گیرد. رایج ترین نشانه های حاملگی عبارتند از :

  • به تاخیر افتادن سیکل ماهیانه
  • حالت تهوع و استفراغ
  • سردرد
  • لکه بینی
  • نوسانات خلقی
  • یبوست
  • تکرر ادرار
  • اختلالات خواب
  • نفخ شکمی
  • خستگی مفرط
  • ویار
  • متورم و حساس شدن سینه ها

دوران بارداری

در طول دوران حامله بودن که تعریف پایه آن ( دوره ای از زمان که در طول آن موجود زنده ای از ترکیب مواد ژنتیکی یک تخم و اسپرم رشد می کند ) ، ساده به نظر می رسد ؛ اتفاقات زیادی می افتد. در یک دوره تقریبا 40 هفته ای ، دو سلول رشد کرده و تا رسیدن به یک نوزاد کاملا رشد یافته ، به بلوغ می رسند. بارداری ، به سه دوره تقریبا برابر تقسیم می شود که هریک از آن ها ؛ چالش ها و تغییرات مخصوص به خود را برای شخص باردار و نوزاد به همراه دارد.

مولفه های احساسی در زنان باردار

بسیاری از زنان باردار و همسران آن ها ؛ انواع احساسات را در سراسر دوران بارداری تجربه می کنند که برخی از آن ها شامل هیجان زده شدن و خوشحال بودن بیش از حد می باشد. ولی برخی اوقات موقعیت هایی پیش می آید که احساس ترس کرده و نسبت به این موضوع که زندگی تان بعد از تولد نوزادتان چگونه خواهد بود ، احساس ترس و اضطراب می کنید. برخی افراد نیز دوره های اضطراب و افسردگی را تجربه می کنند. دوره های کوتاه غمگین با مضطرب بودن طبیعی می باشد. روبرو شدن با دوره های احساسات منفی که تنها چند روز طول می کشد ، شما را مجاب می کند تا با پزشک خود گفتگو کنید . بهترین دکتر زنان و زایمان تهران می تواند توصیه های مفیدی را ارائه داده و شما را در برابر موقعیت های سلامت روحی جدی که نیاز به توجه خاص دارد مصون نماید.

پروسه حاملگی چقدر طول می کشد ؟

همانطور که در ابتدای مقاله اشاره شد ، بارداری 9 ماه طول می کشد و با زایمان به اتمام می رسد. توجه داشته باشید که گاها زایمان ، قبل از 37 هفتگی اتفاق می افتد و نوزاد سریع تر از تاریخ اصلی زایمان متولد می گردد ؛ در چنین مواردی اصطلاحا گفته می شود که زایمان زودرس رخ داده و نوزاد به شکل زودرس متولد شده است. ذکر این نکته در این جا حائز اهمیت است که به طور کلی ، بعد از به پایان رسیدن هفته 41 این دوره ، جفت به تدریج کارایی خود را از دست می‌دهد و این اتفاق می تواند موجب شود که جنین در دریافت اکسیژن و مواد مغذی با مشکل مواجه شده و به اصطلاح وضعیت زجر برای جنین به وقوع پیوسته و سلامت او به مخاطره بیفتد.

بارداری - دکتر افسانه شه بخش

تغذیه در طول بارداری چگونه است ؟

آکادمی متخصصین تغذیه ، مؤلفه های کلیدی سبک زندگی سالم در طول این دوره به شرح زیر را توصیه می کند :

  • افزایش وزن مناسب
  • رژیم غذایی متوازن
  • ورزش منظم
  • مکمل های ویتامین و مواد معدنی مناسب و به موقع

به منظور حفظ یک بارداری سالم ، تقریبا 300 کالری اضافی روزانه مورد نیاز می باشد. این کالری باید از رژیم متوازن پروتئین ها ، میوه ها ، سبزیجات و غلات تامین شود. شیرینی و چربی ها باید در حداقل سطح نگه داشته شوند. یک رژیم غذایی سالم و متوازن می تواند به کاهش برخی علائم در زنان باردار از قبیل حالت تهوع و یبوست نیز کمک کند. مصرف مایعات به عنوان بخشی از تغذیه این دوران ، حائز اهمیت است. با نوشیدن روزانه چندین لیوان آب ، علاوه بر آبمیوه و سوپ می توانید نیاز به مایعات را تامین کنید. در خصوص محدود کردن مصرف کافئین و شیرین کننده های مصنوعی با پزشک خود مشورت کنید.

اهمیت اسید فولیک برای زنان حامله

سرویس سلامت عمومی آمریکا توصیه می کند که تمام زنان در سن بارداری ؛ روزانه 400 میکروگرم اسید فولیک مصرف کنند. اسید فولیک ماده غذایی یافت شده در برخی سبزیجات برگ سبز ، آجیل ، لوبیا ، مرکبات و برخی مکمل های ویتامین می باشد. اسید فولیک می تواند به کاهش خطر نقص لوله عصبی که جزو نواقص مغز و نخاع محسوب می شوند کمک کند. نواقص لوله عصبی ؛ می تواند به بروز درجات مختلف فلج ، بی اختیاری و گاهی اوقات فلج ذهنی منجر شود. اسید فولیک در 28 روز اول حاملگی زمانی که اکثر نواقص لوله عصبی رخ می دهد ، دارای بیشترین تاثیر سودمند می باشد. متاسفانه گاهی اوقات شما قبل از 28 روز ، متوجه باردار بودن خود نمی شوید. بنابراین مصرف اسید فولیک باید قبل از حاملگی شروع شده و در سراسر دوره ادامه یابد. یک متخصص زنان خوب در تهران ، مقادیر مناسب اسید فولیک را جهت تامین نیازهای فردی شما توصیه می کند.

مشکلات رایج بارداری

هرچند بسیاری از حاملگی ها عاری از مشکلات هستند ؛ ولی هدف از مراقبت های پیش از زایمان ، کمک به پیشگیری و شناسایی مشکلاتی که رخ دادن آن ها محتمل است ؛ می باشد. غالبا هر قدر مشکلات زودتر شناسایی شوند ، نتیجه نیز بهتر خواهد بود. به عنوان مثال ، درد زودرس زایمان مثال خوبی است. تا جایی که اگر شما بتوانید این موضوع را به موقع شناسایی کنید ، می توانید از وقوع آن جلوگیری کرده یا آن را به منظور دریافت داروهایی برای کمک به بلوغ ریه های نوزاد و کمک به آماده کردن نوزاد برای زندگی خارج از رحم به اندازه کافی به تعویق بیاندازید. برخی مشکلات دیگر بارداری عبارتند از :

  • سقط جنین
  • بارداری اکتوپیک
  • دیابت دوران حاملگی
  • جفت سرراهی
  • پره اکلامپسی
  • بد موقعیتی جنین