پولیپ رحم یا پولیپ آندومتر ، بخش های رشد یافته کوچکی در داخل رحم زنان می باشد. این بیماری ، از بافتی که داخل رحم را پوشش داده و آندومتر نامیده می شود ، منشاء می گیرند. تشخیص و درمان این عارضه ، در حوزه صلاحیت متخصص زنان و زایمان می باشد ، لذا بانوان عزیزی که با علائم و نشانه های این اختلال مواجه هستند باید به منظور تشخیص دقیق این بیماری و در صورت لزوم ، جهت درمان آن به متخصص زنان و زایمان مراجعه نمایند. در ادامه دکتر افسانه شه بخش بهترین جراح و متخصص زنان و زایمان در تهران ، اطلاعات بیشتری از این عارضه در اختیار خوانندگان و مراجعه گنندگان خود قرار می دهد.این عارضه از نظر اندازه ، دارای دامنه متغیری می باشند. به طوری که برخی از آن ها به کوچکی یک دانه کنجد بوده و برخی دیگر به بزرگی یک توپ گلف هستند. لازم به ذکر است که یک فرد می تواند به طور همزمان دارای یک یا چند پولیپ باشد. همچنین توجه داشته باشید که اکثر پولیپ های رحم ، سرطانی نیستند. در خصوص علائم پولیپ رحم باید اشاره داشت که در بسیاری از زنان ، هیچگونه علائمی وجود ندارد و در برخی از آن ها نیازی به درمان وجود ندارد.
علل زمینه ساز ایجاد پولیپ رحم
متخصصان ، تاکنون علت دقیق ابتلا به عارضه مذکور را شناسایی نکرده اند ؛ اما در حالت کلی ، علت آن را به بروز تغییراتی در سطح هورمون ها ارتباط می دهند. به طور کلی طی هر ماه ، سطوح استروژن بدن خانم ها افزایش و سپس کاهش پیدا می کند و این اتفاق باعث می شود که دیواره داخلی رحم ، ضخیم شده و سپس در طول قائدگی فرو بریزد. حال آن که این بافت توده ای ، زمانی تشکیل می شود که این دیواره داخلی بیش از حد رشد کند.
عوامل خطر در پولیپ دهانه رحم
برخی عوامل اعم از سن ، اضافه وزن ، فشار خون بالا و مواردی از این قبیل ، در تشدید احتمال تشکیل پولیپ رحم ، دخیل هستند. در خصوص سن باید اشاره داشت که احتمال تشکیل پولیپ های رحمی ، در سن 40 تا 50 سالگی بیشتر است. لازم به ذکر است که این امر ، می تواند به دلیل بروز تغییرات در سطوح آندروژنی باشد که درست قبل و در طول قائدگی اتفاق می افتد.
علائم پولیپ رحم
گاها بخصوص زمانی که اندازه پولیپ دهانه رحم خیلی کوچک است یا تنها یکی از آن وجود دارد ؛ ممکن است فرد هیچگونه علائمی نداشته باشد ؛ با این وجود توجه داشت باشید که در صورت وقوع یکی از علائم ذیل ، باید به دکتر افسانه شه بخش بهترین متخصص زنان تهران مراجعه نمایید. از شایع ترین علائم این عارضه می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
- قاعدگی های نامنظم یا شدید
- خونریزی یا لکه بین دوره های قاعدگی
- خونریزی واژینال بعد از یائسگی
- اختلال در باروری
علل زمینه ساز ایجاد پولیپ رحم
-
عوامل هورمونی
هورمون استروژن با بزرگ تر شدن یا ایجاد پولیپ در رحم ، رابطه مستقیمی دارد. هورمون های استروژن هورمون زنانه ای هستند که در حالت عادی ، وجودشان برای بدن خانم مفید و ارزشمند است. اما هنگام درگیری با این بیماری هورمون استروژن سبب ضخیم شدن بافت پولیپ می شود.
-
چاقی زیاد
افرادی که شاخص توده بدنی آن ها از 30 گذشته باشد ، دچار چاقی هستند. این افراد به دلیل آن که حدود 3 برابر افرادی هادی وزن دارند ، بیشتر در معرض درگیری با این بیماری هستند.
-
تاموکسیفن
خانم هایی که در دوره یائسگی هستند و قرص تاموکسیفن مصرف می کنند ، ممکن است دچار پولیپ رحم شوند. در صورت بروز چنین بافتی ، اندازه بافت آن ها بزرگ خواهد بود (بیش از 2 سانتی متر) به طور کلی حدود 2 تا 3 درصد از خانم های یائسه با مصرف این قرص ، دچار این بیماری می شوند.
-
دیگر موارد تاثیر گذار
- فشار خون بالا
- سابقه پولیپ در دهانه رحم
- عفونت رحم
- درمان های هورمونی
انواع پولیپ رحم با توجه به مکان
این بیماری ممکن است در مناطق مختلفی ایجاد شوند. بسته به مکانی که عارضه در آن ایجاد شده است ، نام پولیپ و روش درمان نیز متفاوت می شود:
-
پولیپ فوندوس رحم
اگر این عارضه در قسمت انتهایی و بالا ، یا گردنه رحم ایجاد شوند ، در واقع ناحیه فوندوس را اشغال کرده است. از این رو این عارضه ، پولیپ فوندوس رحم نام دارد.
-
پولیپ دهانه رحم
این عارضه همانطور که از نامش نیز پیداست ، در دهانه رحم ایجاد می شود. دلیل ایجاد این نوع ، عموما عفونت در دهانه رحم است. این عارضه را به نام پولیپ سرویکس نیز می خوانند.
در ادامه نحوه تشخیص پولیپ رحم
دکتر افسانه شه بخش به منظور تشخیص وجود پولیپ رحم ، پیش از هر چیز داخل رحم بیمار را مورد بررسی قرار می دهد و سپس برای احراز وجود پولیپ برای بیمار آزمایشات خاصی تجویز می کند. توجه داشته باشید که قبل از آزمایش ؛ باید آنتی بیوتیک ، داروی مسکن یا داروهایی برای منبسط کردن گردن رحم مصرف کنید. همچنین لازم به ذکر است در افرادی که سابقه نازایی دارند یا قرار است IVF شوند ، بهتر است ابتدا پولیپ برداشته شود.
سونوگرافی ترنس واژینال : سونوگرافی ترنس واژینال یکی از روش های مورد استفاده در تشخیص مشکلات ناحیه تناسلی بانوان از جمله پولیپ رحم است. این روش توسط یک پزشک متخصص انجام می شود و در تشخیص پولیپ به دلیل دقت و قابلیت نمایش بالا می تواند مفید باشد. در ادامه به برخی از جزئیات این روش پرداخته می شود :
هدف از سونوگرافی ترنس واژینال : این نوع سونوگرافی برای مشاهده و ارزیابی دقیق ساختار داخل ناحیه تناسلی مانند رحم ، تخمدان ها به کار می رود.
نحوه انجام : در این روش یک سونوگرافی با ترنسدوژنال (ترنسدوسر) روی ناحیه واژن و داخل رحم انجام می شود و این امکان را فراهم می کند که هر گونه مشکل در داخل رحم قابل مشاهده باشد .
تشخیص پولیپ رحم : پولیپ رحم یک توده خوش خیم و نرم است که می تواند باعث علائمی مانند خونریزی بی دلیل یا ناراحتی هایی در زمان پریود شود. در سونوگرافی ترنس واژینال ، پولیپ رحم به عنوان یک توده روی دیوار آن قابل مشاهده است. بررسی های پزشک در رابطه با شکل ، اندازه و ویژگی های دیگر این توده به تشخیص نهایی کمک می کند.
مفهوم سونوهیستروگرافی : این روش تصویر برداری پزشکی به صورت غیر تهاجمی است که به کمک یک ماده مخصوص به نام محلول نمک به داخل رحم می توان ساختار داخلی آن را به خوبی مشاهده کرد.
تشخیص پولیپ رحم با سونوهیستروگرافی : برای تشخیص پولیپ رحم با استفاده از سونوهیستروگرافی ، معمولاً بعد از تزریق ماده فوق الذکر ، رحم و دیوارهای آن بزرگ تر شده که به نوبه خود به پزشک کمک می کند تا به طوردقیق تری به مشاهده تود ه‌ها یا تغییرات در دیوارهای رحم بپردازد.
درمان پولیپ رحم
بر حسب اندازه ، نوع و تعداد پولیپ ؛ متخصص زنان و زایمان ، یکی از روش های درمان زیر را پیشنهاد می کند :
- انتظار همراه با مراقبت : اگر علائمی در شما مشاهده نشده یا پولیپ ها منشاء سرطانی نداشته باشند ، شما نیازی به درمان نخواهید داشت. در چنین مواردی ؛ مشکل ، خود به خود حل می شود. ولی اگر شما در دوران بعد از یائسگی به سر می برید یا در معرض خطر سرطان رحم قرار دارید ، پزشک خلل به وجود آمده را حتما برخواهد داشت.
- داروهای پروژستین و گونادوتروپین ، آگونیست های آزاد کننده هورمون : این داروها ؛ به کنترل سطوح هورمون در شما کمک می کنند. آن ها پولیپ ها را منقبض کرده و علائمی از قبیل خونریزی شدید را کاهش می دهند. ( زمانی که مصرف دارو متوقف می شود ؛ اغلب ، علائم باز می گردند. )
- جراحی : پزشکان معمولاً می توانند پولیپ ها را همزمان با روندهای تشخیص مثل هیستروسکوپی یا کورتاژ بردارند. به جای ایجاد بریدگی در شکم ، پزشک می تواند یک کاتر یا دیگر ابزار جراحی را در واژن و گردن رحم برای بیرون کشیدن آن ها قرار دهد. اگر این بیماری ، سلول سرطانی باشد ؛ جهت برداشتن کل رحم ، باید جراحی به نام هیستروسکوپی انجام شود.
درمان خانگی پولیپ رحم چگونه است ؟
داشتن برنامه مناسب برای درمان پولیپ رحم بسیار ضروری است ، به گونه ای که شما نه تنها باید اقدامات پزشکی را جدی بگیرید بلکه نیاز دارید تا با انجام روش های خانگی ، برخی از علائم این بیماری را در بدن خود را بهبود ببخشید. در این بخش ما قصد داریم تا شما را با برخی از مهم ترین روش های خانگی درمان پولیپ رحم آشنا سازیم :
مصرف روغن کرچک : برخی افراد از روغن کرچک برای کمک به درمان پولیپ های رحم استفاده می کنند ؛ زیرا این ماده یکی از روش های طبیعی است که در طب سنتی برای رفع مشکلات مختلفی استفاده می شود.
- ضدالتهابی: روغن کرچک به کاهش التهاب و تورم در بدن کمک کرده که علائم پولیپ رحم به حداقل می رساند.
تحریک سیستم لنفاوی: روغن کرچک جریان لنفاوی بدن را تحریک کرده که در دفع سموم و کاهش التهابات موثر است. - ملین : روغن کرچک یک ملین قوی است که به بهبود عملکرد دستگاه گوارش و دفع بهتر مواد زائد می پردازد.
عدم مصرف غذاهای حساسیت زا : پولیپ های رحم گاهی به دلیل التهاب مزمن و تغییرات هورمونی ایجاد می شوند. در واقع باید بدانید که رژیم غذایی به تنهایی نمی تواند در درمان پولیپ موثر باشد و قادر است تا به بهبود وضعیت عمومی بدن و کاهش التهابات بپردازد. به عنوان مثال در صورتی که به مصرف مواد غذایی حساسیت زا اقدام کنید ، سیستم ایمنی بدن شما تحریک شده که می تواند علائم و مشکلات مرتبط با پولیپ‌های رحم را تشدید کند. حال وظیفه شما این است که مواد غذایی پر ادویه ، پر نمک و تند را از رژیم غذاییتان حذف کنید. همچنین شما می توانید با قرار دادن سیر و پیاز در رژیم غذایی خود، از ترکیباتی مانند آلیسین که دارای خواص ضدالتهابی هستند بهره مند شوید و علائم این بیماری را تا حد زیادی کنترل کنید .
تفاوت اصلی میان پولیپ رحم و فیبروم در چیست ؟
شاید کنجکاو باشید که تفاوت اصلی میان پولیپ رحم و فیبروم در چیست ؟ همانطور که می دانید این دو بیماری رحم بانوان را به خود درگیر کرده و خود را با علائمی آشکار می کنند ؛ اما باید بدانید در مواردی شامل ساختار , اندازه و علت بروز با یکدیگر تفاوت هایی داند . در ادامه می خواهیم شما را با تفاوت ها بیشتر آشکار کنیم :
ساختار بافتی : پولیپ رحم از بافت آندومتر (لایه داخلی رحم) تشکیل شده است ، در حالی که فیبروم از بافت عضلانی رحم تشکیل می شود .
علائم : علائم مشترک شامل اختلال در قاعدگی ، خونریزی غیر طبیعی و سخت بودن دوره قاعدگی هستند ، اما فیبروم ها ممکن است با علائمی مانند بزرگ شدن شکم ، افزایش وزن ، فشار به مثانه و تکرار ادرار همراه باشد.
علت بروز : پولیپ ها معمولاً خوش خیم هستند ؛ اما گاهی ممکن است به سرطان رحم تبدیل شوند. اما فیبروم ها سرطانی نمی شوند و احتمال بدخیمی شدنشان بسیار کم است.
سن بروز : پولیپ های رحمی بیشتر در دوران یائسگی روی می دهند ، در حالی که فیبروم ها بیشتر در سنین باروری بین ۳۰ تا ۴۰ سالگی مشاهده می شود.
اندازه : پولیپ رحم معمولاً اندازه کوچک تری دارند (از چند میلی متر تا چند سانتی متر) ، در حالی که فیبروم ها می توانند به اندازه بسیار بزرگ تری رشد کنند حتی در مواردی نیز دیده شده است که اندازه یک هندوانه هستند.
این تفاوت ها نشان می دهند که هر کدام از این دو بیماری نیاز به تشخیص و درمان دقیق دارند و برای بررسی و درمان ، نیاز است تا یک پزشک متخصص مراجعه شود.
پیشگیری از پولیپ آندومتر
اگرچه هیچ روش قطعی برای پیشگیری از پولیپ رحم وجود ندارد ؛ اما کم کردن وزن می تواند به کاهش خطر بروز این بیماری ، کمک کند. در انتها باید خاطر نشان نمود که پولیپ های رحمی ، می توانند عود کرده یا بازگشت داشته باشد ؛ بنابراین افراد در صورت درمان این بیماری ، حتما باید به طور مرتب توسط پزشک متخصص ، چکاپ شوند.
عوارض پولیپ رحم
به طور کلی عارضه مذکور توده ای غیر سرطانی هستند که عوارضی نظیر موارد زیر را ایجاد کنند :
- نازایی
- افزایش خطر سقط جنین (به خصوص برای افرادی که توسط آی وی اف (IVF) یا لقاح خارجی باردار شده اند.)
