رحم ، از اعضای داخلی بدن خانم ها است که در داخل لگن واقع شده و فضایی برای رشد جنین محسوب می شود. توجه داشته باشید که رحم ، دارای ساختاری عضلانی بوده و توسط عضلات لگن در جای اصلی خود نگاه داشته می شود. گاهی خانم در اثر ضعیف شدن بافت های نگه دارنده رحم ، دچار افتادگی رحم می شود. این بیماری عارضه هایی دارد که در ادامه دکتر افسانه شه بخش متخصص زنان و زایمان آن ها را شرح می دهد. از این رو شما را به خواندن ادامه مطلب دعوت می کنیم.
گاهاً به دنبال برخی عوامل از جمله افزایش سن ، زایمان طبیعی و افت سطح هورمون استروژن ؛ شاهد آن هستیم که عضلات و نسوجی که مسئول حمایت و پشتیبانی از رحم بوده و موظفند آن را در موقعیت اصلی خود نگاه دارند ، تضعیف می شوند. ضعف عضلات لگن یا کشیده شدن بیش از حد آن ها ، سبب خواهد شد که این عضلات دیگر توانایی حمایت از رحم را نداشته و منجر به جابجایی رحم از از جای اصلی خود و لیز خوردن آن به درون واژن شوند که به این وضعیت ؛ اصطلاحا افتادگی رحـم اطلاق می گردد.
افتادگی رحم چیست ؟
این اندام در قسمت انتهایی واژن و در درون لگن قرار گرفته است که به وسیله عضلات درون لگنی مورد حفاظت قرار گرفته است. در مواردی که این عضله های محافظ دچار شل شدگی و ضعف شوند. بیماری افتادگی رحم را تجربه خواهید کرد. نام علمی این عارضه پرولاپس است. عللی همچون شل شدگی عضلات رحم ، بالا رفتن میزان سن ، چاقی ، زایمان های متعدد و غیره می توانند بر اتفاق افتادن این عارضه سبب شوند. شایان ذکر است که افتادگی رحم می تواند با افتادگی مثانه و یا مقعد نیز همراه باشد.
انواع افتادگی رحم
این عارضه در هر یک از درجات ذیل ممکن است ایجاد گردد :
- درجه اول : در این وضعیت ، دهانه رحم به داخل واژن خواهد رسید.
- درجه دوم : در چنین وضعیتی ، دهانه رحم به دهانه واژن خواهد رسید.
- درجه سوم : در این وضعیت ، دهانه رحم از واژن تجاوز خواهد کرد.
- درجه چهارم : در چنین وضعیتی ، تمامی رحم از واژن بیمار بیرون خواهد زد.
توجه داشته باشید که در صورت وقوع عارضه مذکور ، امکان افتادگی مثانه و سایر اندام های لگن نیز وجود دادر. از این رو فرد مبتلا به این بیماری، در معرض بیماری پرولاپس رحم و مثانه نیز قرار خواهد داشت.
علل افتادگی رحم
از جمله عللی که به افتادگی در رحم می انجامند می توان به موارد ذیل اشاره نمود :
- اضافه وزن
- انجام اعمال جراحی تهاجمی در ناحیه لگن
- برخی ورزش های سنگین مانند وزنه برداری
- شل شدن و ضعف نسج واژن بعد از یائسگی
- آسیب دیدگی عضلات کف لگن در زمان زایمان طبیعی
- بیماری های تشدید کننده ایجاد فشار در شکم ؛ اعم از یبوست مزمن ، تومورهای لگن ، تجمع مایعات در شکم ، سرفه های مزمن ناشی از آسم یا برونشیت
علائم افتادگی رحم چیست ؟
علائم و نشانه های این عارضه عبارتند از :
- کمر درد
- دشواری در ادرار
- اختلال در راه رفتن
- مقاربت جنسی دردناک
- احساس فشار و پری در ناحیه لگن
- احساس بیرون زدن چیزی از درون واژن
افتادگی رحم همراه با نشانه های ادراری
بی اختیاری اورژانسی :
برخی از بانوان این احساس را دارند که نمی توانند ادرار خود را حفظ کنند به این منظور که تا رسیدن به توالت احتمال سرریز شدن ادرار وجود دارد.
بی اختیاری استرسی : بعضی از بانوان در پی استرس های بسیار واکنش های بدن آنان نیز دچار اختلال شده به طور مثال در موارد سرفه و خندیدن و غیره احتمال عدم کنترل ادرار وجود دارد.
بی اختیاری سرریزی :
برخی از خانم ها در موقع دفع ادرار دچار حالتی می شوند که فکر می کنند نمی توانند به طور کامل مثانه خود را تخلیه کنند و یا بعد از ادرار به صورت چکه ای ادامه داشته باشد.به طور کلی دفع ادرار راحتی را نداشته باشند. یا حتی در بعضی مواقع دچار تکرر ادرار نیز شده باشند. همانطور که خواندید تکرر ادرار بانوان یکی از علل موثر در پیدایش بیماری افتادگی رحم باشد.
پیشگیری :
- انجام فعالیت های ورزشی جهت تقویت عضله های لگنی
- عدم جابه جایی وسایل سنگین
- بیماری های یبوست به طور کامل درمان شود
- داشتن رژیم غذایی سالم
- حفظ وزن مناسب
- دوری کردن از تمرینات ورزشی که به واژن و لگن فشار بیش از حد وارد می کند
برای درمان افتادگی رحم چه زمانی باید به پزشک مراجعه نمود ؟
در صورتی که با هر یک از علائم ذیل مواجه بودید ، سریعا به پزشک متخصص زنان و زایمان رجوع فرمایید.
- چنانچه با نشت ادرار روبرو بودید.
- در صورتی که احساس بیرون زدگی چیزی از واژن داشتید.
- هر گاه در کانال واژن خود با احساس فشار مواجه بودید.
- در مواردی که احساس مزمن پر بودن روده بزرگ را داشتید.
- هرگاه احساس کردید که دهانه رحم به واژن تان نزدیک شده است.
- چنانچه احساس کمردرد مداوم داشته و به دنبال آن در اموری از قبیل راه رفتن ، دفع ادرار و مدفوع دچار مشکل شدید.
تشخیص افتادگی رحم
به منظور تشخیص این اختلال باید به پزشک متخصص زنان مراجعه نمایید. پزشک بر اساس وضعیت شما و علائم موجود ؛ می تواند از معاینه لگنی ، سونوگرافی و در صورت نیاز از ام آر آی ؛ برای تشخیص این بیماری استفاده نماید.
درمان افتادگی رحم
در راستای درمان افتادگی در رحـم ، هم درمان های غیرجراحی وجود دارد و هم درمان با روش جراحی ؛ که پزشک متخصص زنان بسته به وضع بیمار و نیاز او مناسب ترین روش را بر می گزیند. لازم به ذکر است که در صورت تشخیص به موقع افتادگی رحـم ، می توان با استفاده از روش های درمانی غیرجراحی مبادرت به درمان این عارضه نمود. لذا برای معاینه و تشخیص قطعی این بیماری ، با مشاهده هر یک از علائم آن فورا به پزشک متخصص زنان مراجعه فرمایید. دکتر افسانه شه بخش از بهترین متخصصان زنان استان تهران می باشند که امکان درمان بیماری های زنان را به بهترین نحو ممکن میسر می سازند.
درمان های غیرجراحی افتادگی رحم
- کاهش وزن
- پرهیز از ورزش های سنگین
- مصرف استروژن زیر نظر پزشک
- انجام تمرینات کگل ( تمرینات مناسب برای تقویت عضلات لگن )
- استفاده از پساری واژینال ( وسیله ای که از راه واژن ، زیر دهانه رحم کار گذاشته شده و موجب تثبیت موقعیت رحم و دهانه رحم می گردد )
جراحی افتادگی رحم
برای درمان افتادگی در رحم با جراحی ، پزشک بر اساس شرایط بیمار یکی از گزینه های ذیل را پیشنهاد خواهد داد :
- جراحی ترمیمی رحم : در این جراحی ، رحم به موقعیت اصلی خود بازگردانده شده و عضلات آن با بهره وری از ابزارهای جراحی به یکدیگر اتصال خواهند یافت.
- عمل هیسترکتومی : در عمل هیسترکتومی یا به عبارتی برداشت رحم ، رحم بیمار از طریق شکم یا واژن او خارج خواهد شد.
عوارض افتادگی رحم
افتادگی در رحم به خودی خود مشکلات زیادی برای خانم ایجاد می کند. در کنار این مشکلات عوارضی برای دیگر نواحی بدن نیز دارد. این عارضه ، دلیلی برای ایجاد افتادگی مثانه نیز محسوب می شود. همانطور که می دانید افتادگی مثانه اختلالات بی اختیاری در ادرار را ایجاد می کند. تمامی این مشکلات عوارض دیگری از جمله موارد زیر را ایجاد می کنند:
- عفونت واژن
- عفونت در رحم
- عفونت لگن
عفونت واژنی دلیل ایجاد عارضه های زیادی برای خانم است.
راه های جلوگیری از افتادگی رحم
جلوگیری از این عارضه ، همیشه امکان پذیر نیست. با این حال خانم ها می توانند با انجام اقدامات موثر در صدد کاهش این افتادگی برآیند یا احتمال ایجاد این عارضه را کاهش دهند. موارد موثر در جلوگیری از این عارضه نظیر موارد زیر است:
- انجام تمرین کگل
- حفظ وزن متعادل بدن
- درمان مشکلات موثر در افتادگی رحم
- درمان یبوست
- انجام حرکات ورزشی موثر
- درمان سرفه های مزمن
آیا افتادگی رحم سبب ایجاد سیستول می شود؟
برخی از بیماری ها و مشکلات با عارضه مذکور در اتباط هستند و به نوعی زمینه ساز ایجاد بیماری های دیگر می شوند. افتادگی در رحم نیز می تواند یکی از عوامل ایجاد سیستول یا فتق باشد. از دیگر اختلالات ایجاد شده به دلیل این بیماری شامل موارد زیر هستند:
- سیستول : به بیرون زدگی دیواره فوقانی واژن ، فتق یا سیستول می گویند. این عارضه عامل تکرر ادرار ، دفع سریع ادرار ، همچنین احتباس ادراری می شود.
- انتروسل : در این عارضه ، قسمتی از روده کوچک وارد واژن می شود. از این رو هنگام ایستادن ، خانم احساس درد و فشار در ناحیه کمر می کند. اما هنگام دراز کشیدن ، این احساس برطرف می شود.
- رکتوسل : در بیرون زندگی قسمتی از واژن ، رکتوم وارد این ناحیه می شود. در این صورت انجام بعضی حرکات روده سخت می شود.
