تداوم نسل و حفظ باروری ، از مهم ترین چالش های زندگی افراد به شمار می رود که ممکن است با موانع بسیاری مواجه گردد. علم پزشکی ؛ بخصوص در سال های اخیر ، همواره در پی یافتن راهکارهایی است که با برطرف نمودن این موانع و درمان مشکلاتی که ممکن است به ناباروری بیانجامند ؛ باروری و بقای نسل را در هر شرایطی امکان پذیر سازد. لازم به ذکر است که برخی بیماری ها و درمان های پزشکی از قبیل فریز تخمک وجود دارند که می توانند سبب برطرف شدن نواقص موجود شوند که علت ناباروری در بانوان هستند . به گفته دکتر افسانه شه بخش ، بهترین متخصص زنان در تهران ، متاسفانه خانم ها به دلیل آناتومی بدن شان بیش از آقایان در معرض بیماری های پرخطر ؛ نظیر سرطان پستان ، سرطان گردن رحم و حتی بیماری های اسکلتی و عضلانی ، بیماری های سیستمیک و غیره قرار دارند و این مسئله می تواند آن ها را ملزم به استفاده از شیمی درمانی و رادیوتراپی نماید.
این روش های درمانی ؛ می توانند به بروز نقص در تخمدان و مواردی از این قبیل منتج شده و احتمال باروری را در این دسته از بانوان بکاهند. سن ؛ از دیگر مواردی است که می تواند قدرت باروری در خانم ها را با خطر مواجه سازد و احتمال بارداری را در آن ها کاهش دهد ، چرا که در سنین بالا به دلیل کاهش کیفیت تخمک ها ؛ شانس باروری تقلیل می یابد. فریز تخمک ، روشی کارآمد و موثر برای خانم ها و دختران مجردی است که بنا به علل مختلفی مجبورند بارداری خود را به تاخیر بیاندازند ، اما در آینده تصمیم به بارداری دارند.
فریز تخمک در چه مواردی توصیه می شود ؟
به طور کلی به دلایل زیر ، می توان از تکنیک فریز کردن بهره برد :
فريز تخمک ، در خانم هایی که تحت درمان های تخصصی شیمیایی قرار دارند و همچنین برای بانوانی که جهت مداوا نیاز به استفاده ار روش های درمانی تشعشعی دارند و در نتیجه ، تخمک های آن ها در معرض آسیب قرار دارد ؛ به منظور محافظت از تخمک های سالم آن ها می تواند کمک کننده باشد و امکان باروری را برای این دسته از افراد در آینده ، میسر سازد.
خانم هایی که بنا به هر دلیل ، امکان باروری در سنین پایین ( قبل از 35 سالگی ) را نداشته ، ولی تمایل به بارداری در آینده دارند ؛ فريز تخمک ، روشی بسیار موثر در راستای تحقق این مهم ( فرزند آوری در سنین بالا ) خواهد بود. از دیگر مواردی که فريز کردن تخمکها می تواند مورد بهره وری قرار گیرد ، در باروری به روش IVF می باشد ؛ چرا که در فرآیند IVF این امکان وجود دارد که بیش از حد نیاز ، تخمک آزاد گردد. در نتیجه با استفاده از این تکنیک ، می توان این تخمک ها را فریز کرده و در صورتی که آی وی اف با شکست مواجه شد ؛ در تکرار این فرآیند ، از آن ها استفاده نمود.
توصیه های دکتر شه بخش در رابطه با تاثیر سن بر نازایی و راهکار آن
کیفیت تخمک فریز شده
یکی از سوالاتی که غالبا ذهن افراد را درگیر می کند این است که آیا تخمک فریز شده برای استفاده در آینده کیفیت مطلوبی خواهد داشت یا خیر ؟ بر اساس علم سلولی باید گفت که انجماد سریع سلول در دمای بسیار پایین یا اصطلاحا در حالت نیتروژن مایع ؛ کلیه خواص سلول ، حفظ خواهد شد و در نهایت ، سلول فریز شده با سلول تازه به لحاظ عملکردی یکسان بوده و تفاوت چندانی بین آن ها نخواهد بود. لذا در خصوص فریز تخمک ، نیز لازم به ذکر است که بین تخمک تازه و تخمک فریز شده تفاوتی وجود ندارد.
در مورد عوارض فریز تخمک چه می دانید ؟
از آنجا که همه بدن ها با هم متفاوت هستند ، طبیعی ست دستورالعمل های پزشکی جهت درمان نیز برای هر فرد نسبت به فرد دیگر متفاوت شود. در نتیجه واکنش بدن هر زن به داروهای استفاده شده در فریز تخمک یکسان نخواهد بود و دوره ریکاوری و نقاهت بعد از شیوه بازیابی تخمک نیز در هر فرد با دیگری تفاوت خواهد داشت. از این رو پیش بینی اینکه دقیقا عوارض این پروسه شامل چه مواردی می شود ، ممکن نخواهد بود.
اما اگر وقوع بعضی خطرات در مصرف انواع دارو و یا روش های پزشکی بسیار نادر باشند ، باز هم نمی توان عوارض احتمالی را کتمان نمود. از این رو مهمترین کاری که تیم پزشکی لازم است انجام دهد این است که بیمار را از تمام عوارض و خطرات جانبی فریز تخمک که ممکن است غیر معمول و نادر هم باشند ، مطلع نمایند. لازم است بدانیم اغلب زنان عوارض جانبی خاصی را پس از انجام این روش تجربه نخواهند کرد و آن گروه از زنان که درگیر این عوارض می شوند به طور جزئی و کوتاه مدت و به راحتی عوارض را پشت سر خواهند گذاشت. به طور میانگین از هر 4 زن، یک نفر درگیر عوارض فریز تخمک خواهد شد. عارضه های گزارش شده معمولا به شرح ذیل می باشند:
- سردرد
- اختلال در هورمون
- بی خوابی
- گر گرفتگی
- حساسیت در پستان ها
- بروز ایراداتی در گوارش همچون نفخ و غیره
علاوه بر موارد ذکر شده ، به دلیل اینکه عمده داروهای استفاده شده در روند مذکور تزریقی هستند ، امکان دارد که ناحیه تحت تزریق تورم ، کبودی و غیره را محتمل گردد که جای نگرانی وجود ندارد زیرا بعد از گذشت بازه زمانی کوتاه و رعایت مراقبت های بعد از این فرایند درمانی با توصیه های دکتر افسانه شه بخش این حالت رخ داده شده بهبود می یابد.
چه افرادی کاندید خوبی برای انجام فیریز تخمک هستند ؟
دلایل انجام فریز تخمک از فردی به فرد دیگر متفاوت خواهد بود ؛ زیرا برخی از افراد ممکن است به علت شرایط شغلی یا خانواده ، بارداری را به تعویق انداخته باشند ؛ اما برخی دیگر تنها به دلیل اهدا تخمک به انجام اینکار اقدام کرده باشند . البته با وجود اینکه تمام افراد می توانند به انجام این پروسه اقدام کنند ؛ اما در این میان اشخاصی نیز هستند که گزینه بهتری برای فریز تخمدان هستند که در ادامه برخی از آن ها را با یکدیگر بر می شماریم :
- افراد در دهه 20 سالگی بهترین کاندید برای فریز تخمک هستند ؛ زیرا آن ها با اینکار می توانند از تاثیر افزایش سن بر ناباروری تا حد زیادی بکاهند .
- افرادی که به بیماری سرطان مبتلا هستند می توانند پیش از شیمی درمانی و مصرف دارو های خاص ، تخمک خود را فریز کرده تا مصرف این دارو ها نتواند مانعی برای بارداری شود .
- بیماری های دیگری نظیر سندرم تخمدان پلی کیستیک یا آندومتریوز از دیگر افراد مناسب برای فریز تخمدان هستند .
در نظر داشته باشید که فریز تخمک افراد مجرد ، بسیار بهتر از فرد متاهل بوده ؛ زیرا هر چه در سنین پایین تر به انجام این پروسه اقدام کنید ، امکان ایجاد مشکلات کروموزومی و احتمال سقط جنین تا حد زیادی کاهش می یابد . مزیت این روش این است با وجود گذشت ده سال از فریز تخمک ، استفاده از آن هم چنان ممکن می باشد . - در انتها باید بدانید که جهت آماده کردن بدن برای فریز تخمک ، تا مدتی مصرف کافئین و الکل را به حداقل رسانده و در صورتی که پزشک شما را از انجام رابطه جنسی منع کرد ، توصیه های ایشان را جدی بگیرید .
توضیحات دکتر شه بخش در رابطه با بهترین کاندیدای فریز تخمک
-
هزینه نگهداری از تخمک فریز شده چقدر است ؟
افرادی که قصد فریز تخمک دارند ؛ از این مسئله آگاه باشند که به منظور نگهداری از تخمک ها در مراکز فریز کردن تخمک ، باید به صورت سالیانه هزینه ای را پرداخت نمایند که جهت آگاهی از این هزینه ها باید به بهترین متخصص ناباروری در تهران مراجعه نمایند.
-
تا چه مدت می توان تخمک فریز شده را نگهداری کرد ؟
از لحاظ تئوریک ، برای نگهداری از تخمک فریز شده هیچ محدودیت زمانی وجود ندارد ؛ اما عموما حداکثر زمانی که افراد به نگهداری تخمک ها در حالت فریز اختصاص می دهند ، تقریبا 10 – 5 سال می باشد.
